Hè về, trên rặng Trường Sơn núi non xanh thẳm thường có những trận mưa rừng bất chợt. Lúc này, ở các đám lau lách ven thung, lũ ếch, nhái, ễnh ương, chàng hiu… lại cùng tấu lên bản nhạc “sơn lâm” khá rộn ràng.
Tôi được một người Cơ Tu tốt bụng cho tháp tùng đi bắt ếch vào một đêm cuối hè. Giữa rừng khuya tĩnh mịch, gió thổi lào xào qua tán lá, tiếng “hòa tấu” của lũ ếch núi mỗi lúc mỗi gần, đường rừng khuya quanh co theo con khe dẫn vào một thung lũng hẹp. Trăng hạ tuần “lạnh lẽo” “treo” trên chóp núi, trong đêm tối cảnh vật xung quanh như mờ ảo hơn. Cuối cùng, một thung lũng rộng hiện ra với nhiều tiếng kêu “ộp ộp”.
Ếch núi có màu xanh đen
Ở đây, mỗi người đi bắt ếch núi chỉ cần mang theo đèn bin, vợt và bao xác rắn để đựng ếch. Họ đi mỗi toán 2 người, người soi và người bắt. Ếch núi thường vừa ngồi bắt mồi, vừa “tấu” trên ven bờ suối. Khi soi đèn bin bắt gặp 2 con mắt phản chiếu ánh sáng có màu sáng thì đúng là ếch núi, cứ việc nhẹ nhàng đi tới dùng vợt chụp xuống mà bắt bỏ vào bao.
Già làng Phạm Văn Crới (61 tuổi, trú tại thôn Éo, xã Ba, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam) cho hay, cư dân ở vùng cao trên dãy Trường Sơn này có cách chế biến món ăn rất đặc biệt từ ếch núi, đó là nướng ếch núi trong ống lồ ô. Ếch núi bắt về, không lột da, chỉ mổ bỏ ruột và rửa sạch để ráo, ướp gia vị như muối, tiêu, sả, thiên niên kiện… Bỏ thịt ếch núi vào ống lồ ô, dùng lá thiên niên kiện đậy kín miệng ống, sau đó nướng ống cháy sém trên than hồng. Khi ăn, chỉ việc tách ống lồ ô ra, một mùi thơm toả ra ngào ngạt, món này ăn nóng với bánh tráng nướng thì “hết góp ý”.
Cư dân nơi đây còn chế biến món ếch xào với đọt, bẹ, lá non cây thiên niên kiện. Món này vừa lạ vừa thơm, vừa trị được nhiều bệnh, ăn vào là thấy khoẻ ra. Theo Đông y, thiên niên kiện, còn có tên là Sơn thục, Thần phục, họ ráy – Araceae, là cây có vị đắng cay, chứa tinh dầu thơm dễ chịu. Ngoài ra, thiên niên kiện còn có nghĩa là “ngàn năm tráng kiện”. Bởi vậy nấu với ếch núi vừa bổ dưỡng, thanh nhiệt, giải độc.
Để chế biến món này, trước hết, ếch núi trụng nước sôi cạo sạch nhớt, mổ bụng lấy gan, trứng rửa sạch. Thịt chặt miếng nhỏ để vào rổ thưa cho ráo nước. Kế đến, ướp gia vị, tiêu, tỏi, nghệ tươi, bột ngọt, ít muối ăn, tí nước mắm ngon. Khử tỏi, sả với dầu ăn cho thơm rồi cho thịt ếch vào xào. Khi nào thấy thịt ếch sắp chín, cho thiên niên kiện vào xào tiếp, đảo đều tay cho vừa chín, bắc chảo xuống, xúc ra đĩa rắc tiêu, đậu phộng lên, xắt mỏng vài lát ớt và ngắt vài cọng ngò tàu lên mặt vừa đẹp vừa thơm ngon.
Ếch xào thiên niên kiện phải chấm với nước tương giằm ớt xiêm (ớt hiểm) và tiêu rừng (amót) mới hợp vị.
Ếch xào thiên niên kiện thơm ngon, dân dã, mang hương vị núi rừng Trường Sơn. Có dịp đi lên vùng cao Tây Giang, Đông Giang, Nam Giang của tỉnh Quảng Nam, bạn sẽ được thưởng thức món này từ những gia đình Cơ Tu hiếu khách.
Già làng Phạm Văn Crới đang giới thiệu cách nấu những món ngon từ ếch núi
Nguyên liệu chính để nấu món ngon từ ếch núi
Đĩa ếch núi xào với thiên niên kiện thơm ngon, bắt mắt
Nguồn thông tin được HOCHOIMOINGAY.com sưu tầm từ Internet